Poradnik VAT nr 2 (602) z dnia 20.01.2024

Opłata za serwis w gastronomii

Czynny podatnik VAT prowadzi restaurację. Do rachunku klientów restauracji doliczana jest dodatkowa opłata za serwis, gdy zamówienie składane jest dla większej ilości osób, tj. powyżej 6 osób. Taka informacja znajduje się w menu restauracji. Czy w takiej sytuacji obowiązkowa opłata serwisowa podlega opodatkowaniu VAT? W jaki sposób należy ją opodatkować, stawką 8% czy 23%?

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów (art. 7 ust. 1) rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług (art. 8 ust. 1) rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Przypomnijmy również, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem VAT powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedno świadczenie, świadczenie to nie powinno być sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia świadczenia nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedno świadczenie kompleksowe obejmujące kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Ponadto, jak wynika z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W celu wyjaśnienia wątpliwości Czytelnika warto mieć na uwadze stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zawarte w interpretacji indywidualnej z dnia 14 listopada 2023 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.476.2023.2.MG. Rozpatrywana sprawa dotyczyła bowiem opodatkowania obowiązkowego napiwku w sytuacji świadczenia usługi restauracyjnej dla grup powyżej określonej ilości osób (np. 10 osób i więcej - tzw. "napiwek obowiązkowy"). Informacja o kwocie serwisowej (napiwku obowiązkowym) umieszczona była na wycenie/potwierdzeniu wysyłanej przez hotel do klienta. Napiwek był obligatoryjny, doliczany do kwoty rachunku końcowego.

Uwzględniając powyższe organ podatkowy w pierwszej kolejności wyjaśnił, że:

"(...) Na świadczenie złożone składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast czynność należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania świadczenia zasadniczego. Pojedyncza czynność traktowana jest zatem jak element świadczenia kompleksowego wówczas, jeżeli cel świadczenia czynności pomocniczej jest zdeterminowany przez czynność główną (...)".

Następnie podkreślił, że: "(...) W omawianej sprawie nie można stwierdzić, że dodatkowe usługi serwisowe dla grup powyżej określonej ilości osób (np. 10 osób i więcej np. z tytułu obsługi więcej - napiwek obowiązkowy), stanowią cel sam w sobie i powinny być traktowane jako odrębne, niezależne świadczenie. Napiwki obowiązkowe za wykonanie dodatkowych czynności stanowią integralną część świadczonych przez Państwa usług restauracyjnych. Naliczacie Państwo napiwki obowiązkowe za wyświadczenie dodatkowych czynności w ramach realizacji ustalonych z Klientami usług restauracyjnych (gastronomicznych). Bez dokonania usługi głównej - restauracyjnej (gastronomicznej), same usługi dodatkowe - serwisowe nie zostałyby Państwu zlecone a napiwek obowiązkowy nie zostałaby przez Państwa naliczony. Dodatkowe usługi serwisowe nie mogą być więc samodzielnymi usługami sprzedawanymi klientom.

W konsekwencji, w omawianym przypadku, usługa restauracyjna (gastronomiczna) stanowi świadczenie główne (zasadnicze), natomiast napiwek obowiązkowy należny jest za wykonanie przez Państwa ustalonego z klientem świadczenia pomocniczego, ściśle związanego z daną usługą zasadniczą. Wobec powyższego, wykonywane czynności dodatkowe - serwisowe, ustalone z klientem, stanowią jedynie element pomocniczy świadczenia określonej usługi restauracyjnej (gastronomicznej), które to czynności dla Klienta nie stanowią celu samego w sobie i wchodzą do podstawy opodatkowania dokonanej jednolitej usługi.

W analizowanym przypadku mamy do czynienia z jednym przedmiotem opodatkowania - jedną złożoną czynnością, która jest obiektywnie jedną transakcją i której rozdzielenie na poszczególne elementy byłoby nieuzasadnione i sztuczne tj. świadczeniem usług gastronomicznych (restauracyjnych) (podkreślenie redakcji) (...)".

Ostatecznie Dyrektor KIS uznał, że: "(...) Otrzymywane przez Państwa napiwki obowiązkowe, należne Państwu z tytułu obsługi restauracyjnej, dla grupy powyżej określonej ilości osób (np. 10 osób i więcej), określonej w oparciu o ogólnodostępny cennik (menu) wysokości lub na podstawie uzgodnionych z klientem warunków konkretnej rezerwacji (impreza zorganizowana) są konsekwencją wykonania określonego świadczenia przez Państwa. Zatem, otrzymywane przez Państwa napiwki obowiązkowe będą stanowić element wynagrodzenia, jakie Państwo otrzymają od klientów w zamian za świadczenie usług restauracyjnych, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i które podlegają opodatkowaniu, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy (podkreślenie redakcji) (...)".

Jak wynika z przedstawionego pytania dodatkowa opłata za serwis nie jest uznaniowym, dobrowolnym świadczeniem pieniężnym. Informacja bowiem o wysokości dodatkowej opłaty za serwis umieszczana jest w menu restauracji w związku ze świadczeniem usługi restauracyjnej dla grup powyżej określonej ilości osób (w tym przypadku powyżej 6 osób). Zatem opłata za serwis w takim przypadku jest obligatoryjna i zostaje doliczana do kwoty rachunku końcowego. Tym samym bez zapłaty kwoty za usługę restauracyjną powiększoną o "opłatę serwisową" usługa ta nie byłaby przez podatnika wyświadczona.

W świetle powyższego wskazana w treści pytania kwota opłaty serwisowej naliczana obowiązkowo stanowi element podstawy opodatkowania z tytułu świadczonych przez podatnika usług restauracyjnych. Zatem wynagrodzenie wraz z kwotą opłaty serwisowej z tytułu świadczenia usług restauracyjnych, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki VAT właściwej dla tej usługi. Zdaniem redakcji, jeżeli opłata dotyczy czynności częściowo opodatkowanej stawką 8%, a częściowo opodatkowanej stawką 23%, to powinna ona być proporcjonalnie opodatkowana poszczególnymi stawkami VAT (tj. odpowiednio stawką 8% i 23%).