Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 28 (927) z dnia 1.10.2016

Stawka VAT dla WDT, gdy nabywca nie jest zarejestrowany na potrzeby VAT UE

Jestem czynnym podatnikiem VAT zarejestrowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Dokonałem WDT. Posiadam komplet dokumentów potwierdzających faktyczne dokonanie dostawy i odbiór towaru przez kontrahenta w innym kraju UE. Na dzień dokonania dostawy kontrahent (podatnik) nie był zarejestrowany na potrzeby transakcji unijnych (dokonał takiej rejestracji później). Czy mam prawo zastosować przewidzianą dla WDT stawkę VAT w wysokości 0%?

Zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o VAT, w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów stawka VAT wynosi 0%. Ustawodawca uzależnił jej zastosowanie od spełnienia warunków wymienionych w art. 42 ustawy o VAT. WDT podlega zatem opodatkowaniu według stawki VAT 0%, pod warunkiem, że podatnik:

1) dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej;

2) przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;

3) składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE.

Z literalnego brzmienia ww. przepisu wynika więc, że już w momencie dokonania dostawy kontrahent unijny powinien posiadać właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji unijnych. TSUE i organy podatkowe prezentują tu jednak łagodniejsze stanowisko.

Stanowisko TSUE i organów podatkowych

Kwestią rejestracji nabywcy do transakcji unijnych w kontekście stawki VAT dla WDT zajmował się TSUE, który w wyroku z 27 września 2012 r. w sprawie C-587/10, stwierdził:

"(...) o ile numer identyfikacji dla celów podatku VAT stanowi dowód statusu podatkowego podatnika oraz ułatwia kontrolę czynności wewnątrzwspólnotowych, to jednak jest to wymóg formalny, który w żadnym wypadku nie może podważać zwolnienia z podatku VAT, jeżeli materialne przesłanki zaistnienia dostawy wewnątrzwspólnotowej zostały spełnione (podkreśl. red.)."

TSUE podkreślił jednak, że działający w dobrej wierze dostawca powinien posiadać dowody, że nabywca występował w danej transakcji jako podatnik.

Tożsame stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 20 stycznia 2015 r., nr IPPP3/443-1049/14-2/KB, który uznał, że:

"(...) prawo (...) do stosowania stawki 0% zależy od tego, czy faktycznie doszło do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w rozumieniu przepisów prawa wspólnotowego. Uznanie danej dostawy za czynności wewnątrzwspólnotowe musi być dokonywane na podstawie elementów obiektywnych, takich jak fizyczne przemieszczenie towarów pomiędzy państwami, a nie wyłącznie od spełnienia obowiązków formalnych. (...)

Wnioskodawca miał prawo do zastosowania stawki 0% dla (...) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, pomimo że w momencie dostawy nabywca nie posiadał ważnego numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych (podkreśl. red.)."

W świetle powyższego, jeżeli w sytuacji przedstawionej przez Czytelnika nastąpiło rzeczywiste przemieszczenie towarów z terytorium Polski na terytorium innego kraju UE, w celu przeniesienia na kontrahenta prawa do rozporządzania wywożonym towarem jak właściciel, a kontrahent działał w charakterze podatnika, to tym samym ww. transakcja spełnia przesłanki do uznania jej za WDT. Ponadto, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy Czytelnik posiadał w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem WDT zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium innego kraju UE, to miał on prawo do zastosowania stawki VAT w wysokości 0%. Prawo to nie ulega ograniczeniu pomimo, iż w dniu dokonania dostawy nabywca nie był zarejestrowany do transakcji unijnych.

Warto także podkreślić, że dla zastosowania stawki 0% VAT dla WDT nie ma znaczenia moment rejestracji nabywcy do transakcji unijnych. Prawo to przysługuje bowiem także wówczas, gdy nabywca zarejestruje się do transakcji wewnątrzwspólnotowych po złożeniu przez dostawcę deklaracji VAT z wykazaną wewnątrzwspólnotową dostawą na jego rzecz. Znajduje to potwierdzenie w ww. interpretacji indywidualnej z 20 stycznia 2015 r., a także w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 26 lutego 2016 r., nr IPTPP2/4512-627/15-3/JS.